Πέμπτη 7 Οκτωβρίου 2021

Η σκοτεινή εποχή της άκρατης χειραγώγησης


Υπερκυβέρνηση. Νέα τάξη πραγμάτων. Σύστημα. Ολιγάρχες. Ελίτ. Λέσχες. Παγκόσμια αγορά. Ολα τα παραπάνω αναφέρονται κατά καιρούς ως η αιτία του κακού για την κατρακύλα των σύγχρονων κοινωνιών και τη χειραγώγηση του λαού. Κάποιοι λένε πως όλα αυτά είναι θεωρίες συνωμοσίας και ότι μόνοι μας ορίζουμε τα πάντα. Αλλοι ότι έχουν βάση τέτοιες υποψίες και ότι είμαστε πιόνια στα χέρια ισχυρών. Εγώ θα έλεγα ότι ενδεχομένως να ισχύουν εν μέρει και τα δύο.

Υπάρχει όμως τα τελευταία δέκα χρόνια κάτι πολύ πιο απλό και συγκεκριμένο, που επηρεάζει τη ζωή μας καθοριστικά, μας χειραγωγεί, διαλύει την κοινωνία και μας καθοδηγεί σε επικίνδυνους δρόμους. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το facebook, το twitter, το Instagram, το ΤikΤok και δεκάδες ακόμα. Και δεν το λέω εγώ, αλλά αυτοί που τα κατασκεύασαν!

Στο Netflix παίζεται αυτές τις μέρες ένα συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ με τίτλο«Το κοινωνικό δίλημμα», που περιγράφει πόσο άλλαξε η ζωή μας με όλα αυτά τα σύγχρονα τεχνολογικά εργαλεία επικοινωνίας που έχουμε πάντα μαζί μας, πάνω μας, δηλαδή στο κινητό μας. Μιλούν άνθρωποι που δημιούργησαν πολλά εξ αυτών, ορισμένα από τα μεγαλύτερα μυαλά της Σίλικον Βάλεϊ, που αντιλήφθηκαν ότι κατασκεύασαν ένα τέρας. Εναν τεχνολογικό Φρανκενστάιν που ξέφυγε από τον έλεγχό τους.

Το ντοκιμαντέρ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ζωή μας είναι απολύτως ελεγχόμενη, η δε χειραγώγηση των μαζών προσλαμβάνει διαστάσεις πανδημίας χωρίς εμβόλιο! Μας προσφέρουν ένα προϊόν που είναι δωρεάν, αλλά το πραγματικό προϊόν είμαστε εμείς. Τα δεδομένα μας αποθηκεύονται και αξιοποιούνται με σκοπό το κέρδος, χωρίς κανόνες και εν αγνοία μας. Νομίζουμε πως εμείς ελέγχουμε όλες αυτές τις εφαρμογές και αποφασίζουμε μόνοι μας, αλλά ουσιαστικά αυτές μάς ελέγχουν και μας καθοδηγούν σε μια εικονική πραγματικότητα.

Αυτά τα χρυσά παιδιά της τεχνολογίας (που μόνο ψεκασμένα δεν μπορείς να τα πεις) εξηγούν ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι κάτι μελλοντικό, αλλά ήδη υπάρχει στη ζωή μας και την κυριεύει. Για παράδειγμα, ο δημιουργός του«like» δηλώνει ότι όταν το εμπνεύστηκε, ο σκοπός του ήταν να μοιράζονται οι χρήστες αγάπη και όμορφα συναισθήματα. Δεν μπορούσε τότε να φανταστεί ότι σήμερα θα ήταν μία από τις αιτίες αύξησης των αυτοκτονιών στους εφήβους. Τα στοιχεία που παρουσιάζονται αναφέρουν ότι με την εμφάνιση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αυξήθηκαν κατακόρυφα οι αυτοκτονίες ανηλίκων παγκοσμίως. Στους δε προεφήβους η αύξηση ξεπέρασε κατά πολύ το100%, ενώ όλες τις προηγούμενες δεκαετίες οι σχετικοί αριθμοί ήταν σταθεροί.

Ποιος όμως τα κάνει όλα αυτά, αποξενώνει τους ανθρώπους, καταρρακώνει την παιδική ψυχολογία, προωθεί ψεύτικα μοντέλα ζωής και ομορφιάς, εντείνει τον ανταγωνισμό και προωθεί τη συνεχή επίκριση; Κάποιο σατανικό μυαλό; Κάποιο λόμπι; Οι ιδιοκτήτες αυτών των μέσων; Οχι! Κανείς τους. Πίσω από αυτή την καταστροφή δεν υπάρχει ένοχος. Μόνο ο νόμος του χρήματος... Είναι σαν τα τεχνολογικά μέσα να αυτονομήθηκαν και να λειτουργούν μόνα τους θέλοντας το κακό μας.

Το facebook μάς «σκανάρει», αποθηκεύει τις προτιμήσεις μας, πού πηγαίνουμε, τι βλέπουμε, τι γράφουμε, πόσο χρόνο αφιερώνουμε σε μια φωτογραφία κ.λπ. Στη συνέχεια μας εμφανίζει μόνο τις αναρτήσεις και τις αναφορές που ταιριάζουν στο προφίλ μας. Οχι τα πάντα, όχι όλα όσα γράφονται, άλλα όσα αποφασίζουν οι υπερυπολογιστές ότι πρέπει να βλέπουμε. Φυσικά, μαζί και τις σχετικές διαφημίσεις που έχουν περισσότερες πιθανότητες να μας δελεάσουν. Φτιάχνεται, λοιπόν, ένας εικονικός κόσμος στο κινητό μας, που νομίζουμε ότι είναι το κοινό αίσθημα. Οι «ειδήσεις» που μας εμφανίζουν είναι όσα θέλουν να διαβάσουμε, όχι όλα όσα γράφονται πραγματικά.

Παράλληλα, τα συστήματα αυτών των μέσων είναι τέτοια που με κάθε τρόπο προκαλούν εθισμό, αντίστοιχο με αυτόν των ναρκωτικών. Με ειδοποιήσεις, ήχους, κοινοποιήσεις και άλλα κόλπα σε εθίζουν να μπαίνεις συνεχώς στο κινητό, να αφιερώνεις ατελείωτες ώρες για να βλέπεις και πολλές διαφημίσεις. Ολο το οικοδόμημα είναι κατασκευασμένο για να εξυπηρετεί εμπορικές ανάγκες και το κυνήγι του χρήματος. Και είναι ανεξέλεγκτο! Είσαι εσύ, απέναντι σε υπερυπολογιστές που σε βομβαρδίζουν. Ανιση η μάχη... Ακόμα κι αν νομίζεις ότι μπορείς να αντισταθείς, η πράξη αποδεικνύει ότι είναι σχεδόν αδύνατον.

Τα μετανοημένα παιδιά της Σίλικον Βάλεϊ προτείνουν είτε να κλείσουμε όλες αυτές τις εφαρμογές είτε να αφαιρέσουμε όλες τις ειδοποιήσεις. Σε κάθε περίπτωση, θεωρούν απαγορευτικά όλα τα σόσιαλ μίντια πριν από το λύκειο. Αυτή είναι, λοιπόν, η μάστιγα της εποχής μας. Η βασική αιτία που μας οδηγεί σε αποχαύνωση, διάλυση και καταστροφή.

Τα κοινωνικά δίκτυα έφεραν βέβαια και πολλά καλά. Βοήθησαν στην επικοινωνία εξ αποστάσεως και στην ελεύθερη διακίνηση απόψεων, παρακάμπτοντας τα ελεγχόμενα μέσα ενημέρωσης και την προπαγάνδα της εξουσίας. Ομως παράλληλα προκάλεσαν σύγχυση, διασπορά ψευδών ειδήσεων, κοινωνικές εντάσεις. Γι' αυτό απαιτείται η επιστροφή στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης, όσα τουλάχιστον είναι ακόμα ανεξάρτητα και ελεύθερα.

Η ανθρωπότητα αρνείται, δυστυχώς, να πάρει τα μαθήματά της. Κάνει τα ίδια λάθη από την εποχή του πύργου της Βαβέλ. Η τεχνολογία έχει πολλά καλά, αρκεί να μη λειτουργεί ανεξέλεγκτα. Τότε μετατρέπεται σε κατάρα.

 Δημήτρης Ριζούλης - Δημοσιογράφος

Αρχισυντάκτης εφημ. «Δημοκρατία»


 

Πέμπτη 11 Φεβρουαρίου 2021

Ο νέος εχθρός των καθεστώτων: Το «ελεύθερο» διαδίκτυο…

Ο νέος εχθρός των καθεστώτων:
Το «ελεύθερο» διαδίκτυο…

Μια η παγκόσμια οικονομική κρίση, και μια τώρα η πανδημία, και όλα αλλάζουν συθέμελα. Γι’ αυτό και όταν βγούμε (αν βγούμε) από αυτή τη δυστοπία που ζούμε, όλα θα είναι διαφορετικά.
Δεν αναφέρομαι μόνο στη χώρα μας, που αποτελεί μικρό και άρα ασήμαντο μέγεθος, μια παρανυχίδα του διεθνούς κορμού, που απλά ακολουθεί ασθμαίνοντας τις διεθνείς εξελίξεις, αλλά στους μεγάλους παίκτες, που διαμορφώνουν την παγκόσμια ατζέντα, όπως είναι η Αμερική, και η Ρωσία.
Στην Αμερική για παράδειγμα, που μέχρι πρότινος είχε στοχοποιήσει την ισλαμική τρομοκρατία, αλλάζοντας τα πάντα όλα στην Β. Αφρική και στη Μ. Ανατολή, οι προτεραιότητες αλλά και οι στόχοι τώρα άλλαξαν.
Ο νέος εχθρός είναι πλέον εσωτερικός...
Σύμφωνα λοιπόν με ανακοίνωση που εξέδωσε το αμερικανικό υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας (Department of Homeland Security) «η οργή κάποιων εξτρεμιστών που τροφοδοτείται από παραπλανητικά αφηγήματα σε σχέση με τις εκλογές του 2020, μπορεί να οδηγήσει σε πράξεις βίας το επόμενο διάστημα».
Η ανακοίνωση αυτή έγινε μέσω του National Terrorist Advisory System, το οποίο χρησιμοποιήθηκε για τελευταία φορά πριν από ένα περίπου χρόνο, όταν το υπουργείο προειδοποιούσε τον αμερικανικό λαό για πιθανά αντίποινα από το Ιράν εξαιτίας της δολοφονίας από Αμερικανούς του στρατηγού Qassem Soleimani στο Ιράκ. Πιο πριν, τις παλιές καλές εποχές που ξέραμε και που τώρα πρέπει να ξεχάσουμε, το εν λόγω σύστημα προειδοποιούσε κυρίως για πιθανές επιθέσεις κατά της Αμερικής από ισλαμικές τρομοκρατικές οργανώσεις, όπως ο ISIS και η al-Qaida.
Η τελευταία όμως ανακοίνωση μιλάει για εσωτερικούς τρομοκράτες, με κίνητρα διαφόρων ειδών, όπως η αγανάκτηση για τα περιοριστικά μέτρα λόγω του COVID-19, τα εκλογικά αποτελέσματα που έφεραν τον Μπάιντεν στην εξουσία, η αστυνομική βία, ο ρατσισμός, η ξενοφοβία, και η ομοφοβία (!), που έχουν «οδηγήσει σε επιθέσεις εναντίον κυβερνητικών εγκαταστάσεων», και αποτελούν πλέον την νέα μεγάλη απειλή.
Το μήνυμα λοιπόν είναι σαφές: Όλοι πλέον είναι εν δυνάμει τρομοκράτες, και καλά θα κάνουν οι πολίτες να συμμορφώνονται προς τα υποδείξεις της κυβέρνησης.
Παράλληλα το υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας ενθαρρύνει το κοινό να «καρφώνει» στις αρχές όσους «φέρονται ύποπτα και απειλούν με βία, ακόμη και μέσω αναρτήσεων στο διαδίκτυο»!
Μάλιστα, ο πρώην επικεφαλής του DHS Michael Chertoff, χαρακτήρισε την πρόσφατη εισβολή στο Καπιτώλιο ως «εσωτερική τρομοκρατία», και στηρίζει, λέει, αναφανδόν μια πιο αυστηρή νομοθεσία που θα στέλνει στο εδώλιο όσους κρίνονται ύποπτοι για «προσηλυτισμό» και «εκφράσεις μίσους» μέσω του διαδικτύου. Είναι, σημειώνει, ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η νέα τρομοκρατία που απειλεί την ασφάλεια των ΗΠΑ.
Ήδη οι διάφορες εισαγγελικές αρχές των ΗΠΑ έχουν προχωρήσει σε διώξεις ατόμων με την κατηγορία της «συνωμοσίας», και σύμφωνα με την Washington Post αυτό το διάστημα υπάρχουν δικογραφίες για 400 τουλάχιστον «υπόπτους» που δρουν κυρίως στο διαδίκτυο.
Έτσι, το «καθεστώς Μπάιντεν» κάθε άλλο παρά συναινετικό δείχνει, άσχετα με τις επικοινωνιακές πομφόλυγες του «ευγενικού» προέδρου, οξύνοντας τις εντάσεις και ποινικοποιώντας την όποια διαφωνία, με απώτερο σκοπό τον πλήρη έλεγχο της κοινής γνώμης, η οποία εκτός από τα συμβατικά και εν πολλοίς ελεγχόμενα ΜΜΕ, διατυπώνεται και μέσω του διαδικτύου...
Στην άλλη μεριά του πλανήτη, ο «σκληρός τσάρος» Πούτιν είναι ίσως ο πρώτος ηγέτης κράτους που αποφασίζει να τα βάλει, έστω στα λόγια, με τις μεγάλες εταιρίες τεχνολογίας τις οποίες κατηγορεί πως ανταγωνίζονται ευθέως τις εθνικές κυβερνήσεις, με σκοπό τον έλεγχο των κοινωνιών.
Οι κατηγορίες αυτές έρχονται σε μια στιγμή όπου η ρωσική κυβέρνηση ασκεί πίεση στις ξένες εταιρίες που δραστηριοποιούνται μέσω ίντερνετ, και οι οποίες σε αντίθεση με τα ρωσικά ΜΜΕ δεν υπάγονται στην κρατική λογοκρισία.
Όπως λοιπόν είπε ο Πούτιν στη διάρκεια της οικονομικής Συνόδου στο Νταβός, «δεν πρόκειται απλά για οικονομικούς γίγαντες, αλλά για οντότητες που σε κάποιες περιοχές ανταγωνίζονται ντε φάκτο τα ίδια τα κράτη για επιρροή».
Συμπληρώνοντας πως τα όρια μεταξύ μιας «πετυχημένης παγκόσμιας επιχείρησης» και ενός «οργανισμού που θέλει να ελέγχει μια κοινωνία» είναι ασαφή και δυσδιάκριτα.
Το είδαμε, είπε, πρόσφατα στην Αμερική, αναφερόμενος στις διαδηλώσεις της Ουάσιγκτον από οπαδούς του απερχόμενου προέδρου.
Εν τω μεταξύ, πριν από μερικές μέρες η Μόσχα κατηγόρησε αμερικανικές εταιρίες του διαδικτύου για ανάμιξη στα εσωτερικά της χώρας, όπως π.χ. στις αντικυβερνητικές εκδηλώσεις από πλευράς των οπαδών του φυλακισμένου διαφωνούντα Alexei Navalny.
Πριν από τις εκδηλώσεις-διαδηλώσεις, το παρατηρητήριο των ρωσικών ΜΜΕ Roskomnadzor είχε ζητήσει από διάφορες πλατφόρμες, όπως το YouTube και το Instagram, να κατεβάσουν αναρτήσεις χρηστών μέσω των οποίων καλούσαν τον κόσμο να συμμετάσχει στις μαζικές διαμαρτυρίες.
Τέλος, ο επικεφαλής του ρωσικού TikTok κλήθηκε «δι’ υπόθεσίν του», ή αλλιώς για «συζητήσεις» στη ρωσική Δούμα…
Εμείς εδώ δεν χρειάζεται ακόμη να ανησυχούμε.
Τα ΜΜΕ μας είναι «χορτασμένα» από τη λίστα Πέτσα, άρα καμιά διαφωνία με την κυβέρνηση των αρίστων η οποία κάνει ότι θέλει χωρίς να ανοίξει μύτη, ενώ και τα σόσιαλ μίντια ελέγχονται επαρκώς, τόσο από τα »μίσθαρνα» κυβερνητικά τρολ (παλιά του Σύριζα, τώρα της ΝΔ), όσο και από διάφορες αυτόκλητες ομάδες watchdogs, που σπεύδουν να «κατεβάσουν» σε χρόνο ντε τε την οποιαδήποτε αποκλίνουσα άποψη που δεν συνάδει με τη νέα πραγματικότητα.
Συνεπώς, μην ανησυχείτε και συνεχίστε όπως ήσασταν…
Ανεβάζετε ελεύθερα τραγουδάκια του Ρέμου, βίντεο με τον Σπύρο Παπαδόπουλο, καταγγελίες κακοποιημένων σεξουαλικά σελέμπριτι, φωτό της υπέρκομψης Μαρέβα, δημοσκοπήσεις που επιβεβαιώνουν το μεγαλείο του πρωθυπουργού μας, και ανακοινώσεις του Άδωνι και του Δρος Σήψα για το πώς ή θα συμμορφωθούμε, ή θα μας τα κλείσουν όλα, ή … θα πεθάνουμε όλοι (ανεμβολίαστοι μάλλον, διότι απ’ ότι βλέπω το σούπερ προβεβλημένο σχέδιο της κυβέρνησης για μαζικούς εμβολιασμούς μάλλον δεν περπατάει).
Strange Attractor

 

Σάββατο 10 Οκτωβρίου 2020

Η σκοτεινή εποχή της άκρατης χειραγώγησης


Υπερκυβέρνηση. Νέα τάξη πραγμάτων. Σύστημα. Ολιγάρχες. Ελίτ. Λέσχες. Παγκόσμια αγορά. Ολα τα παραπάνω αναφέρονται κατά καιρούς ως η αιτία του κακού για την κατρακύλα των σύγχρονων κοινωνιών και τη χειραγώγηση του λαού. Κάποιοι λένε πως όλα αυτά είναι θεωρίες συνωμοσίας και ότι μόνοι μας ορίζουμε τα πάντα. Αλλοι ότι έχουν βάση τέτοιες υποψίες και ότι είμαστε πιόνια στα χέρια ισχυρών. Εγώ θα έλεγα ότι ενδεχομένως να ισχύουν εν μέρει και τα δύο.

Υπάρχει όμως τα τελευταία δέκα χρόνια κάτι πολύ πιο απλό και συγκεκριμένο, που επηρεάζει τη ζωή μας καθοριστικά, μας χειραγωγεί, διαλύει την κοινωνία και μας καθοδηγεί σε επικίνδυνους δρόμους. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το facebook, το twitter, το Instagram, το ΤikΤok και δεκάδες ακόμα. Και δεν το λέω εγώ, αλλά αυτοί που τα κατασκεύασαν!

Στο Netflix παίζεται αυτές τις μέρες ένα συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ με τίτλο«Το κοινωνικό δίλημμα», που περιγράφει πόσο άλλαξε η ζωή μας με όλα αυτά τα σύγχρονα τεχνολογικά εργαλεία επικοινωνίας που έχουμε πάντα μαζί μας, πάνω μας, δηλαδή στο κινητό μας. Μιλούν άνθρωποι που δημιούργησαν πολλά εξ αυτών, ορισμένα από τα μεγαλύτερα μυαλά της Σίλικον Βάλεϊ, που αντιλήφθηκαν ότι κατασκεύασαν ένα τέρας. Εναν τεχνολογικό Φρανκενστάιν που ξέφυγε από τον έλεγχό τους.

Το ντοκιμαντέρ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ζωή μας είναι απολύτως ελεγχόμενη, η δε χειραγώγηση των μαζών προσλαμβάνει διαστάσεις πανδημίας χωρίς εμβόλιο! Μας προσφέρουν ένα προϊόν που είναι δωρεάν, αλλά το πραγματικό προϊόν είμαστε εμείς. Τα δεδομένα μας αποθηκεύονται και αξιοποιούνται με σκοπό το κέρδος, χωρίς κανόνες και εν αγνοία μας. Νομίζουμε πως εμείς ελέγχουμε όλες αυτές τις εφαρμογές και αποφασίζουμε μόνοι μας, αλλά ουσιαστικά αυτές μάς ελέγχουν και μας καθοδηγούν σε μια εικονική πραγματικότητα.

Αυτά τα χρυσά παιδιά της τεχνολογίας (που μόνο ψεκασμένα δεν μπορείς να τα πεις) εξηγούν ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι κάτι μελλοντικό, αλλά ήδη υπάρχει στη ζωή μας και την κυριεύει. Για παράδειγμα, ο δημιουργός του«like» δηλώνει ότι όταν το εμπνεύστηκε, ο σκοπός του ήταν να μοιράζονται οι χρήστες αγάπη και όμορφα συναισθήματα. Δεν μπορούσε τότε να φανταστεί ότι σήμερα θα ήταν μία από τις αιτίες αύξησης των αυτοκτονιών στους εφήβους. Τα στοιχεία που παρουσιάζονται αναφέρουν ότι με την εμφάνιση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αυξήθηκαν κατακόρυφα οι αυτοκτονίες ανηλίκων παγκοσμίως. Στους δε προεφήβους η αύξηση ξεπέρασε κατά πολύ το100%, ενώ όλες τις προηγούμενες δεκαετίες οι σχετικοί αριθμοί ήταν σταθεροί.

Ποιος όμως τα κάνει όλα αυτά, αποξενώνει τους ανθρώπους, καταρρακώνει την παιδική ψυχολογία, προωθεί ψεύτικα μοντέλα ζωής και ομορφιάς, εντείνει τον ανταγωνισμό και προωθεί τη συνεχή επίκριση; Κάποιο σατανικό μυαλό; Κάποιο λόμπι; Οι ιδιοκτήτες αυτών των μέσων; Οχι! Κανείς τους. Πίσω από αυτή την καταστροφή δεν υπάρχει ένοχος. Μόνο ο νόμος του χρήματος... Είναι σαν τα τεχνολογικά μέσα να αυτονομήθηκαν και να λειτουργούν μόνα τους θέλοντας το κακό μας.

Το facebook μάς «σκανάρει», αποθηκεύει τις προτιμήσεις μας, πού πηγαίνουμε, τι βλέπουμε, τι γράφουμε, πόσο χρόνο αφιερώνουμε σε μια φωτογραφία κ.λπ. Στη συνέχεια μας εμφανίζει μόνο τις αναρτήσεις και τις αναφορές που ταιριάζουν στο προφίλ μας. Οχι τα πάντα, όχι όλα όσα γράφονται, άλλα όσα αποφασίζουν οι υπερυπολογιστές ότι πρέπει να βλέπουμε. Φυσικά, μαζί και τις σχετικές διαφημίσεις που έχουν περισσότερες πιθανότητες να μας δελεάσουν. Φτιάχνεται, λοιπόν, ένας εικονικός κόσμος στο κινητό μας, που νομίζουμε ότι είναι το κοινό αίσθημα. Οι «ειδήσεις» που μας εμφανίζουν είναι όσα θέλουν να διαβάσουμε, όχι όλα όσα γράφονται πραγματικά.

Παράλληλα, τα συστήματα αυτών των μέσων είναι τέτοια που με κάθε τρόπο προκαλούν εθισμό, αντίστοιχο με αυτόν των ναρκωτικών. Με ειδοποιήσεις, ήχους, κοινοποιήσεις και άλλα κόλπα σε εθίζουν να μπαίνεις συνεχώς στο κινητό, να αφιερώνεις ατελείωτες ώρες για να βλέπεις και πολλές διαφημίσεις. Ολο το οικοδόμημα είναι κατασκευασμένο για να εξυπηρετεί εμπορικές ανάγκες και το κυνήγι του χρήματος. Και είναι ανεξέλεγκτο! Είσαι εσύ, απέναντι σε υπερυπολογιστές που σε βομβαρδίζουν. Ανιση η μάχη... Ακόμα κι αν νομίζεις ότι μπορείς να αντισταθείς, η πράξη αποδεικνύει ότι είναι σχεδόν αδύνατον.

Τα μετανοημένα παιδιά της Σίλικον Βάλεϊ προτείνουν είτε να κλείσουμε όλες αυτές τις εφαρμογές είτε να αφαιρέσουμε όλες τις ειδοποιήσεις. Σε κάθε περίπτωση, θεωρούν απαγορευτικά όλα τα σόσιαλ μίντια πριν από το λύκειο. Αυτή είναι, λοιπόν, η μάστιγα της εποχής μας. Η βασική αιτία που μας οδηγεί σε αποχαύνωση, διάλυση και καταστροφή.

Τα κοινωνικά δίκτυα έφεραν βέβαια και πολλά καλά. Βοήθησαν στην επικοινωνία εξ αποστάσεως και στην ελεύθερη διακίνηση απόψεων, παρακάμπτοντας τα ελεγχόμενα μέσα ενημέρωσης και την προπαγάνδα της εξουσίας. Ομως παράλληλα προκάλεσαν σύγχυση, διασπορά ψευδών ειδήσεων, κοινωνικές εντάσεις. Γι' αυτό απαιτείται η επιστροφή στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης, όσα τουλάχιστον είναι ακόμα ανεξάρτητα και ελεύθερα.

Η ανθρωπότητα αρνείται, δυστυχώς, να πάρει τα μαθήματά της. Κάνει τα ίδια λάθη από την εποχή του πύργου της Βαβέλ. Η τεχνολογία έχει πολλά καλά, αρκεί να μη λειτουργεί ανεξέλεγκτα. Τότε μετατρέπεται σε κατάρα.

 Δημήτρης Ριζούλης - Δημοσιογράφος

Αρχισυντάκτης εφημ. «Δημοκρατία»


 

Παρασκευή 2 Οκτωβρίου 2020

Παιδεία: Ώρα Μηδέν...


 Τα κόμματα της μεταπολίτευσης καλλιέργησαν συστηματικά τα φαινόμενα παρακμής και εκφυλισμού στην Παιδεία και σήμερα εισπράττουν τα επίχειρα...

Φέρουν ακέραια την ευθύνη για το ότι επέτρεψαν επί δεκαετίες σε μερικούς άθλιους συνδικαλιστές να επιβάλουν την παντελή έλλειψη αξιολόγησης και να ματαιώνουν συστηματικά κάθε προσπάθεια εκσυγχρονισμού του δημόσιου σχολείου. Το ίδιο το κράτος με την ανικανότητα, την προχειρότητα, την τεμπελιά του και την έλλειψη κάθε λογοδοσίας (το φιάσκο με τις μάσκες των μαθητών αποτελεί τρανό παράδειγμα) εκπέμπει διαρκώς το μήνυμα ότι όλες οι συμπεριφορές είναι ανεκτές και ότι κανείς δεν πληρώνει για κανένα λάθος. 
Είναι τραγικό, αλλά τα ίδια εκείνα “προοδευτικά” κόμματα που διατείνονται ότι έφεραν τον εκδημοκρατισμό στα σχολεία, κατέληξαν να κάνουν ουσιαστικά την Παιδεία μας πιο ταξική από ποτέ. Τα παιδιά που έχουν σημαντική οικονομική δυνατότητα και μπορούν να φοιτούν σε ιδιωτικά σχολεία βιώνουν μία κανονική μαθητική ζωή, σαν να ζουν σε χώρα του εξωτερικού, ενώ οι μαθητές των δημοσίων σχολείων βιώνουν μία ζούγκλα όπου κυριαρχεί ο πολιτικός τσαμπουκάς, το αραλίκι των εκπαιδευτικών και ο πλήρης παραλογισμός σε τέτοιο βαθμό ώστε οι μέρες κανονικής λειτουργίας του σχολείου να θεωρούνται πλέον οι εξαιρέσεις παρά ο κανόνας. 
Επίσης, τα παιδιά των εύπορων οικογενειών που μπορούν να πληρώνουν σε ιδιαίτερα φροντιστήρια κάθε μήνα περισσότερα χρήματα από όσα αντιστοιχούν σε έναν μέσο μισθό, είναι και αυτά που έχουν τις περισσότερες πιθανότητες να πετύχουν την εισαγωγή τους στις λεγόμενες “περιζήτητες σχολές”. Και το εξοργιστικό είναι ότι οι ίδιοι εκείνοι πολιτικοί ταγοί που κάνουν το παν για να υποβαθμίσουν τα δημόσια σχολεία, φροντίζουν πάντα αναίσχυντα να στέλνουν τα δικά τους παιδιά σε ιδιωτικά σχολεία, κοροϊδεύοντας κατάμουτρα τους ψηφοφόρους τους. 
Δεν πρέπει να μας εκπλήσσει η κατάντια των δημοσίων σχολείων μας. Ας σκεφτούμε μόνο τι είδους πρότυπα προσλαμβάνουν τα παιδιά. Ας δούμε με τι σκουπιδαριό υποκουλτούρας βομβαρδίζονται καθημερινά από τα ΜΜΕ και από το διαδίκτυο και ας δούμε με τι αρχές μεγαλώνουν στα σπίτια τους. 
Το παράδειγμα του καταληψία που έφτασε να γίνει πρωθυπουργός ενώ είναι ένα κούτσουρο απελέκητο, στέλνει το μήνυμα προς τους νέους ότι όποιος διαβάζει και κοπιάζει είναι μεγάλο κορόιδο, ενώ αντιθέτως όποιος επιδίδεται στην “επαναστατική γυμναστική” μπορεί να ελπίζει σε μια λαμπρή πολιτική καριέρα όπου θα πληρώνεται αδρά και θα απολαμβάνει τα υψηλότερα δημόσια αξιώματα χωρίς να παράγει απολύτως τίποτα – αρκεί να έχει το αναγκαίο θράσος και να είναι αρκετά χοντρόπετσος ώστε να μην τον νοιάζει καθόλου το ότι ρεζιλεύει την πατρίδα του διεθνώς.

Stirlitz


Κυριακή 20 Σεπτεμβρίου 2020

Προέβλεψε το 1956 τη ζοφερή πραγματικότητα του σήμερα!

Γκύντερ Άντερς


Το παρακάτω κείμενο είναι απόσπασμα από το «Die Antiquiertheit des Menschen» («Η επαν -“απαρχαίωση” του ανθρώπου», "η αχρήστευση, περιθωριοποίηση του ανθρωπίνου όντος" σε ελεύθερη μετάφραση), του Γερμανού φιλοσόφου Γκύντερ Άντερς. Γραμμένο το 1956 περιγράφει με ανατριχιαστική ακρίβεια ένα μέλλον που ταυτίζεται με τις πιο ζοφερές στιγμές του δικού μας παρόντος:

“Για να καταπνιγεί κάθε εξέγερση πριν ακόμη προλάβει να εκδηλωθεί δεν απαιτούνται βίαια μέσα. Οι σταλινικές μέθοδοι είναι ξεπερασμένες. Αρκεί να δημιουργηθούν εξαρτήσεις τόσο ισχυρές ώστε η ιδέα και μόνο της εξέγερσης να μην έρχεται στο μυαλό κανενός.
Θα ήταν ιδανικό η διαμόρφωση των ατόμων να ξεκινάει από την ώρα που γεννιούνται, με τη συρρίκνωση των έμφυτων ικανοτήτων τους. Κατόπιν, η εξάρτηση θα θωρακιστεί με τον δραστικό περιορισμό της παιδείας, προσανατολισμένης στην επαγγελματική εκπαίδευση. Ένα ακαλλιέργητο άτομο έχει στενό ορίζοντα σκέψης και όσο η σκέψη του περιορίζεται σε ασήμαντες ασχολίες τόσο μειώνονται οι πιθανότητες να εξεγερθεί. Πρέπει να δημιουργηθούν προϋποθέσεις ώστε η πρόσβαση στην πραγματική γνώση να γίνει ολοένα δυσκολότερη για τους πολλούς. […]
Θα χρησιμοποιείται η πειθώ και όχι η ωμή βία. Θα προβάλλονται μαζικά, μέσω της τηλεόρασης, «ψυχαγωγικά» προγράμματα που θα κολακεύουν πρωτίστως το συναίσθημα και τα ένστικτα. Το πνεύμα θα απασχολείται με ό,τι ελαφρύ, ασήμαντο, παιδαριώδες. Σε ένα περιβάλλον ακατάσχετης φλυαρίας με αδιάκοπη μουσική υπόκρουση η ανάπτυξη της σκέψης θα παρεμποδίζεται. Το σεξ θα τεθεί στην πρώτη γραμμή των ανθρωπίνων ενδιαφερόντων — δεν υπάρχει καλύτερο κοινωνικό ηρεμιστικό!
Γενικά, θα κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να αποβάλουν τη σοβαρότητα από την ύπαρξη, να γελοιοποιήσουν τα υψηλά ιδανικά, να καλλιεργήσουν μια διαρκή απολογία της ελαφρότητας, έτσι ώστε η διαφημιστική ευφορία να γίνει το μοντέλο της ανθρώπινης ευτυχίας και υπόδειγμα της ελευθερίας. […]
Ό,τι αποκοιμίζει τη διαύγεια του μαζικού ανθρώπου είναι κοινωνικά ωφέλιμο, ό,τι απειλεί να τον αφυπνίσει πρέπει να διακωμωδηθεί, να καταπνιγεί, να καταπολεμηθεί.
Κάθε θεωρία που θα αμφισβητεί το σύστημα πρέπει να καταδικάζεται ως ανατρεπτική και τρομοκρατική, το ίδιο κι εκείνοι που την υποστηρίζουν”.

[Μετάφραση του Αντώνη Καραβασίλη από τη γαλλική έκδοση: «L’obsolescence de l’homme», εκδ. IVREA, Παρίσι 2002.]»


Κυριακή 19 Ιουλίου 2020

Αυτογνωσία


Κορνήλιος Καστοριάδης

Γιατί οι Έλληνες που σκοτώνονταν εννέα χρόνια για να απελευθερωθούν από τους Τούρκους, θέλησαν αμέσως μετά έναν βασιλιά; Και γιατί, αφού έδιωξαν τον Όθωνα έφεραν τον Γεώργιο; Και γιατί μετά ζητούσαν ''ελιά ελιά και Κώτσο βασιλιά'';
Σύμφωνα με την ''αριστερή'' άποψη, όλα αυτά τα επέβαλαν η Δεξιά, οι κυρίαρχες τάξεις και η μαύρη αντίδραση. Μπορούμε όμως να πούμε ότι όλα αυτά τα επέβαλαν στον ελληνικό λαό, ερήμην του ελληνικού λαού;
Μπορούμε να πούμε ότι ο ελληνικός λαός δεν καταλάβαινε τι έκανε; Δεν ήξερε τι ήθελε, τι ψήφιζε, τι ανεχόταν;
Σε μια τέτοια περίπτωση αυτός ο λαός είναι ένα νήπιο. Εάν όμως είναι νήπιο, τότε ας μην μιλάμε για δημοκρατία. Εάν ο ελληνικός λαός δεν είναι υπεύθυνος για την ιστορία του, τότε, ας του ορίσουμε έναν κηδεμόνα.
Ο ελληνικός λαός - όπως και κάθε λαός - είναι υπεύθυνος για την ιστορία του, συνεπώς είναι υπεύθυνος για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα.
Για όποιο κακό συνέβη στην ιστορία μας, ο ελληνικός λαός δε φέρει καμία ευθύνη. Έτσι, μόλις έρθουν τα δύσκολα και πάρουμε λάθος αποφάσεις και ακολουθήσουν οι συνέπειες των δικών μας λαθών, τι κάνουμε; Ρίχνουμε τις ευθύνες στους άλλους. Πάντα φταίει κάποιος άλλος. Ποτέ εμείς.
Για κάθε καταστροφή υπεύθυνοι είναι οι άλλοι, οι οποίοι εισέβαλαν, οι οποίοι μας ξεγέλασαν, οι οποίοι μας εκμεταλλεύτηκαν. Ως πότε όμως; Ως πότε θα ρίχνουμε τις ευθύνες στους άλλους;
Δεν δικάζουμε κανέναν. Μιλάμε για ιστορική και πολιτική ευθύνη. Ο ελληνικός λαός δεν μπόρεσε ως τώρα να δημιουργήσει μια στοιχειώδη πολιτική κοινωνία. Μια πολιτική κοινωνία, στην οποία, ως ένα μίνιμουμ, θα θεσμισθούν και θα κατοχυρωθούν στην πράξη τα δημοκρατικά δικαιώματα τόσο των ατόμων όσο και των συλλογικοτήτων.
Στην Ελλάδα δεν έχει υπάρξει εποχή που ο λαός να έχει επιβάλλει, έστω και στοιχειωδώς, τα δικαιώματά του. Και η ευθύνη, για την οποία μίλησα εκφράζεται με την ανευθυνότητα της παροιμιώδους φράσης:
''Εγώ θα διορθώσω το ρωμέικο;''
Ναι, κύριε, εσύ θα διορθώσεις το ρωμέικο, στον χώρο και στον τομέα όπου βρίσκεσαι! Οι λογαριασμοί που έχει κανείς με τον τόπο που γεννήθηκε, που μεγάλωσε, που τη γλώσσα του μιλάει, δεν κλείνουν ποτέ.
Ξέρω ότι χρωστάω στην Ελλάδα ένα μεγάλο μέρος από αυτό που είμαι. Και πάντα πονάω απεριόριστα και τον τόπο και τον λαό - και είμαι ιδιαίτερα ευαίσθητος απέναντί τους.
Όταν ένας Δανός ή ένας Ολλανδός πει μια ανοησία ή κάνει μια χυδαιότητα, γελάω ή σηκώνω τους ώμους.
Αν όμως την πει ή την κάνει ένας Έλληνας, τότε γίνομαι έξω φρενών.
Είναι ένα διασκεδαστικό υπόλοιπο εθνικισμού.-


Τρίτη 7 Απριλίου 2020

Νόαμ Τσόμσκι: Θα ξεπεράσουμε την κρίση του κορωνοϊού


Νόαμ Τσόμσκι: «Θα ξεπεράσουμε την κρίση του κορωνοϊού, αλλά έχουμε μπροστά μας πιο σοβαρές κρίσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουμε» 

Ο Νόαμ Τσόμσκι, ο γνωστός 91χρονος Αμερικανός γλωσσολόγος και πολιτικός αναλυτής, μίλησε στον Σρέτσκο Χόρβατ στο DiEM25 TV από την Αριζόνα των ΗΠΑ, όπου βρίσκεται σε αυτό-απομόνωση λόγω της πανδημίας. Ο Τσόμσκι επισήμανε ότι η υγειονομική κρίση του κορωνοϊού είναι πολύ σοβαρή και θα έχει σοβαρές επιπτώσεις αλλά θα είναι παροδική, ενώ υπάρχουν δύο πιο σοβαρές υπαρξιακές απειλές που έχει να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα, ο πυρηνικός πόλεμος και η υπερθέρμανση του πλανήτη. Στην ανάλυσή του επισημαίνει πώς όλες οι απειλές αυτές επιδεινώνονται από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές και μετά το τέλος αυτής της κρίσης η επιλογή θα είναι είτε πιο αυταρχικά, βίαια κράτη είτε ριζική ανασυγκρότηση της κοινωνίας με πιο ανθρώπινες συνθήκες


Για τον Τσόμσκι είναι σοκαριστικό αυτή την κρίσιμη στιγμή να ηγείται ο Ντόναλντ Τραμπ, τον οποίο χαρακτηρίζει ως κοινωνιοπαθή καραγκιόζη. «Η πανδημία του κορωνοϊού είναι αρκετά σοβαρή, αλλά αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι υπάρχουν δύο τεράστιες απειλές που αντιμετωπίζουμε, οι οποίες είναι πολύ χειρότερες από οτιδήποτε έχει συμβεί στην ανθρώπινη ιστορία: Η μία είναι ο αυξανόμενος κίνδυνος ενός πυρηνικού πολέμου και η άλλη είναι φυσικά η αυξανόμενη απειλή της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Ο κορωνοϊός είναι κάτι άσχημο και μπορεί να έχει τρομακτικές συνέπειες, αλλά θα υπάρξει ανάκαμψη. Ενώ οι άλλες δύο απειλές αν δεν αντιμετωπιστούν θα είναι το τέλος μας».
Η εξουσία των ΗΠΑ είναι τόσο μεγάλη, που είναι η μοναδική χώρα που όταν επιβάλλει κυρώσεις σε άλλα κράτη όπως το Ιράν και η Κούβα, όλοι οι υπόλοιποι την ακολουθούν μαζί με την Ευρώπη που παίζει τον ρόλο του υποτακτικού, υποστηρίζει ο Τσόμσκι. Οι χώρες αυτές υποφέρουν από τις αμερικανικές κυρώσεις αλλά παρόλα αυτά «ένα από τα πιο ειρωνικά στοιχεία της σημερινής κρίσης του κορωνοϊού είναι ότι η Κούβα βοηθάει την Ευρώπη. Η Γερμανία δεν μπορεί να βοηθήσει την Ελλάδα, αλλά η Κούβα μπορεί να βοηθήσει τις ευρωπαϊκές χώρες». Προσθέτοντας και τους θανάτους στη Μεσόγειο χιλιάδων μεταναστών και προσφύγων, ο Τσόμσκι θεωρεί ότι η πολιτισμική κρίση της Δύσης είναι συγκλονιστική.
Η σημερινή ρητορική που παραπέμπει σε φρασεολογία πολέμου έχει κάποια σημασία, σύμφωνα με τον Τσόμσκι. Για να αντιμετωπίσουμε αυτή την κρίση χρειάζεται κάτι όπως μια πολεμική κινητοποίηση.
Παράδειγμα φέρνει τις ΗΠΑ και την άμεση οικονομική κινητοποίηση για τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, η οποία οδήγησε τη χώρα σε μεγαλύτερο χρέος και τετραπλασιάστηκε η παραγωγή και η ανάπτυξη. Αυτή τη νοοτροπία χρειαζόμαστε και τώρα για να ξεπεράσουμε αυτή τη βραχυπρόθεσμη κρίση και η οποία μπορεί να αντιμετωπιστεί από τις πλούσιες χώρες. «Σε έναν πολιτισμένο κόσμο, οι πλούσιες χώρες θα βοηθούσαν μετά τις χώρες που έχουν ανάγκη, αντί να τις στραγγαλίζουν». «Η κρίση του κορωνοϊού μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να σκεφτούν “τι είδους κόσμο θέλουμε;”».
Ο Τσόμσκι πιστεύει ότι η προέλευση αυτής της κρίσης ήταν η παταγώδης αποτυχία των αγορών και των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που εντείνουν τα κοινωνικοοικονομικά προβλήματα. «Ήταν γνωστό εδώ και πολύ καιρό ότι οι πανδημίες είναι κάτι πιθανό να συμβούν και έγινε κατανοητό με την πανδημία του κορωνοϊού SARS. Θα μπορούσαν να έχουν εργαστεί πάνω σε εμβόλιο για αυτόν, στην ανάπτυξη προστασίας από πανδημίες του κορωνοϊού, και με μικρές τροποποιήσεις να έχουμε σήμερα διαθέσιμο εμβόλιο». Για τις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες (Big Pharma), ιδιωτικές τυραννίες που είναι αδύνατο για τις κυβερνήσεις να παρέμβουν σε αυτές, η ανάπτυξη εμβολίων δεν είναι τόσο επικερδής όσο οι κρέμες σώματος. Η απειλή της πολιομυελίτιδας τερματίστηκε με το εμβόλιο του Σαλκ, από κυβερνητικό θεσμό, χωρίς ευρεσιτεχνία, και έγινε διαθέσιμο σε όλους. «Αυτό θα μπορούσε να γίνει και τώρα, αλλά η νεοφιλελεύθερη πανούκλα το έχει εμποδίσει».

Οι πληροφορίες υπήρχαν, αλλά δεν δώσαμε σημασία.
«Τον Οκτώβριο του 2019 έγινε μια προσομοίωση μεγάλης κλίμακας στις ΗΠΑ, με το σενάριο μιας πιθανής παγκόσμιας επιδημίας, αλλά για αυτό δεν έκαναν τίποτα. Δεν δώσαμε προσοχή στις πληροφορίες, καθώς στις 31 Δεκεμβρίου η Κίνα ενημέρωσε τον ΠΟΥ (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας) για την πνευμονία και μία εβδομάδα αργότερα αναγνώρισαν κινέζοι επιστήμονες τον ιό δίνοντας όλες τις πληροφορίες στον κόσμο. Μερικές χώρες οργανώθηκαν, όπως η Κίνα, η Νότια Κορέα, η Ταϊβάν και φαίνεται να το έχουν περιορίσει τουλάχιστον στην πρώτη έξαρση. Η Ευρώπη επίσης έκανε βήματα. Η Γερμανία, η οποία κινήθηκε εγκαίρως, έχει το νοσοκομειακό σύστημα ώστε να το αντιμετωπίσει αν και ενήργησε με εξαιρετικά εγωιστικό τρόπο χωρίς να βοηθά άλλους. Άλλες χώρες το αγνόησαν με τις χειρότερες να είναι το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες».
Όταν ξεπεράσουμε αυτή την κρίση, οι επιλογές που θα έχουμε θα είναι είτε άκρως αυταρχικά και βίαια κράτη ή η ριζική ανασυγκρότηση με πιο ανθρώπινες συνθήκες, που οι ανθρώπινες ανάγκες θα έρχονται πρώτες αντί του ιδιωτικού κέρδους. 
«Υπάρχει η δυνατότητα να οργανωθούν οι άνθρωποι, να εμπλακούν, όπως κάνουν πολλοί, και να φέρουν έναν πολύ καλύτερο κόσμο, ο οποίος θα αντιμετωπίσει επίσης τα τεράστια προβλήματα που βρίσκονται ακριβώς μπροστά μας, τα προβλήματα του πυρηνικού πολέμου, ο οποίος είναι πιο κοντά από ποτέ και τα προβλήματα της περιβαλλοντικής καταστροφής από τα οποία δεν θα υπάρχει ανάκαμψη αν φτάσουμε σε αυτό το στάδιο, που δεν απέχει πολύ, εκτός αν ενεργήσουμε αποφασιστικά».
«Επομένως, είναι μια κρίσιμη στιγμή της ανθρώπινης ιστορίας, όχι μόνο λόγω του κορωνοϊού, αλλά μπορεί να αποκτήσουμε επίγνωση των βαθιών αδυναμιών, τα βαθιά, δυσλειτουργικά χαρακτηριστικά ολόκληρου του κοινωνικοοικονομικού συστήματος, το οποίο πρέπει να μεταμορφωθεί, αν πρόκειται να υπάρξει ένα βιώσιμο μέλλον. Επομένως, αυτό θα μπορούσε να είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι και ένα μάθημα για να το αντιμετωπίσουμε σήμερα ή να το αποφύγουμε και να εκραγεί. Αλλά να σκεφτείτε τις ρίζες του και πώς οι ρίζες αυτές θα οδηγήσουν σε περισσότερες κρίσεις, χειρότερες από αυτές».
Για την κατάσταση καραντίνας στην οποία σήμερα βρίσκονται περίπου 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι πάνω στον πλανήτη, ο Τσόμσκι επισημαίνει ότι μια μορφή κοινωνικής απομόνωσης υπήρχε εδώ και χρόνια και η οποία είναι πολύ επιζήμια.
«Βρισκόμαστε τώρα σε μια κατάσταση πραγματικής κοινωνικής απομόνωσης. Πρέπει να το ξεπεράσουμε με την αναδημιουργία των κοινωνικών δεσμών με οποιονδήποτε τρόπο, ανεξάρτητα από το είδος, που μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη. Επικοινωνώντας με αυτούς, αναπτύσσοντας οργανισμούς, επεκτείνοντας την ανάλυση, ώστε να είναι λειτουργικοί, κάνοντας σχέδια για το μέλλον, ενώνοντας τους ανθρώπους όπως μπορεί να γίνει στην εποχή του διαδικτύου ώστε να βρουν απαντήσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και να εργαστούν πάνω σε αυτά, τα οποία μπορούν να γίνουν. Δεν είναι επικοινωνία πρόσωπο με πρόσωπο που για τον άνθρωπο είναι απαραίτητη. Αλλά θα τη στερηθούμε για λίγο και είναι σε αναμονή».
Ο Νόαμ Τσόμσκι κλείνει λέγοντας: «Να βρείτε άλλους τρόπους και να συνεχίσετε και να επεκτείνετε και να εμβαθύνετε τις δραστηριότητες που πραγματοποιούνται. Μπορεί να γίνει, δεν πρόκειται να είναι εύκολο, αλλά οι άνθρωποι έχουν αντιμετωπίσει πολλά πρόβλημα».