Η μάχη για την πολιτισμική εξουσία
στην εποχή των Τεραμπάιτ
(Μέρος α΄)
«Η
ποσότητα ατομικής ελευθερίας, που μπορεί να κατακτήσει και να διατηρήσει ένας
λαός, εξαρτάται από το βαθμό της πολιτικής του ωριμότητας.
... Η ωριμότητα των
μαζών συνίσταται στην ικανότητά τους να αναγνωρίζουν τα συμφέροντά τους. Αυτό,
όμως, προϋποθέτει μια κάποια κατανόηση της παραγωγής και της διανομής των
αγαθών. Άρα η ικανότητα ενός λαού να αυτοδιακυβερνάται δημοκρατικά είναι ευθέως
ανάλογη με το βαθμό στον οποίο καταλαβαίνει τη δομή και τη λειτουργία του
κοινωνικού σώματος στο σύνολό του.
Κάθε
τεχνική βελτίωση δημιουργεί μία καινούρια περιπλοκή στον οικονομικό μηχανισμό,
προκαλεί την εμφάνιση καινούριων παραγόντων και καινούριων συνδυασμών, που για
ένα διάστημα αδυνατούν να συλλάβουν οι μάζες.
...
Σε
περιόδους διανοητικής ανωριμότητας (των μαζών), μόνο οι δημαγωγοί επικαλούνται
την “ανώτερη κριτική ικανότητα του λαού”...».
(Άρθουρ Καίσλερ “Το μηδέν και το άπειρο”)
Ένα
πολύ σκληρό κείμενο, παρμένο μέσα από τα λόγια του διαχρονικού ήρωα Ρουμπάσωφ.
Ένα κείμενο που με μία προσεκτική ανάγνωση προκαλεί την κατάρρευση όλων των
αξιωμάτων μέσα στα οποία έχει βασιστεί η Δημοκρατία μας.
Αξίωμα
1ο: Ο λαός είναι σοφός και όσο περνάν τα χρόνια γίνεται και πιο σοφός.
Υπό
το πρίσμα της ιστορικής έρευνας, αν ίσχυε αυτό, θα σήμαινε ότι η ωριμότητα των
λαών έχει μία συνεχώς αυξανόμενη τάση. Μπορεί οι ιστορικές εξελίξεις γύρω του
να επηρεάσουν την τάση, αλλά αυτή δεν θα παύσει να είναι συνεχώς ανοδική και,
κυρίως, ποτέ καθοδική. Είναι έμφυτη μέσα στο σύστημά μας η συνεχόμενη τάση για
ανάπτυξη. Κάποιοι στοχαστές έχουν
ονομάσει το φαινόμενο ως την “κοινωνία της ορθοπεταλιάς”, δηλαδή μία κοινωνία
που δεν μπορεί να σταματήσει να αναπτύσσεται ή να έχει μία σταθερή πορεία,
γιατί απλώς θα καταρρεύσει (όπως ο ποδηλάτης θα πέσει από το ποδήλατο αν
σταματήσει να κάνει ορθοπεταλιές).
Πέρα
από τις όποιες ψευδαισθήσεις μπορούμε να κρύβουμε κάθε τόσο, ψευδαισθήσεις που
συνίστανται στην αναμονή του λαϊκού μηνύματος στις κάλπες, στην ερμηνεία
αποτελεσμάτων δυσνόητων με την πρώτη παρατήρηση ή σε δημαγωγικές εκφράσεις “ο
λαός δεν κάνει ποτέ λάθος” (ακούγεται συνήθως πριν από τις εκλογές, γιατί μετά
κατά κάποιο τρόπο όλοι αναλωνόμαστε στο να καταλάβουμε πως κατάφερε ένας
ολόκληρος λαός να ψηφίσει τόσο λάθος), συνεχώς βλέπουμε φαινόμενα πνευματικής
ανωριμότητας από ολόκληρες κοινωνικές ομάδες.
Στην
Ελλάδα χαρακτηριστική είναι η στάση ολόκληρων συντεχνιακών ομάδων, που απαιτούν
όλο και περισσότερα όλο και πιο παρασιτικά συνολικά από το κοινωνικό σύνολο.
Κατά αντιστοιχία, δεν σας θυμίζουν ένα κακομαθημένο μωρό που μόνο ζητάει από τη
μαμά του; Για ποια ωριμότητα μιλάμε; Που συνίσταται αυτή η ωριμότητα, πέρα από
μία μεταφυσική πίστη;
Αλλά
αν ακολουθούσαμε το αξίωμα, θα σήμαινε ότι σταδιακά προχωρούμε σε κοινωνίες
διανοητικά υπερανθρώπων με υψηλό επίπεδο συνειδητοποίησης. Χρειάζεται, αγαπητέ
αναγνώστη, να αποδείξω ότι η άποψη αυτή δεν ισχύει;
Καινούριες
τεχνολογικές εξελίξεις, που όσο πιο ισχυρές είναι, τόσο περισσότερο δημιουργούν
ένα τεράστιο παιδευτικό κενό στις μάζες που πρέπει να καλυφθεί σιγά-σιγά και
επώδυνα, πολλές φορές. Το ίντερνετ, δεν δημιούργησε μία ολόκληρη στρατιά από
σύγχρονους πρακτικά αναλφάβητους, που ουσιαστικά έπρεπε να εκπαιδευτούν από την
αρχή; Η χρήση του υπολογιστή; Η παγκοσμιοποίηση, δεν άλλαξε το παιχνίδι σε
τέτοιο βαθμό, ώστε οι μάζες να χάσουν την ικανότητα ταξικής ή προσωπικής
τοποθέτησης μέσα στο σύστημα;
Αξίωμα
2ο: Στη Δημοκρατία μας όλοι είναι ισότιμοι, ισόνομοι και τελικά ίσοι. Όλοι
έχουν το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι.
Το
αξίωμα αυτό είναι και το πιο επικίνδυνο. Κατ' αρχάς τοποθετεί όλους τους
πολίτες στο ίδιο επίπεδο κατά την ψηφοφορία, παρέχοντάς τους τη ψευδαίσθηση ότι η
ισότητα αυτή μεταφέρεται και στην εκλογή (όλοι μπορούν να εκλεγούν). Μειώνει
την ικανότητα των πραγματικά συνειδητοποιημένων ομάδων ή ατόμων να επηρεάσουν
τις καταστάσεις, αλλά παράλληλα σβήνεται και η όποια δυνατότητα για μία
δημοκρατική αλλαγή.
Ένας
“ανώριμος” πολίτης, δηλαδή λιγότερα κοινωνικά συνειδητοποιημένος, αμόρφωτος,
χωρίς καμία γνώση του σύγχρονου συστήματος, τοποθετείται ως εκλογέας στην ίδια
ακριβώς θέση με κάποιον που βρίσκεται σε υψηλότερα στάδια ωρίμανσης. Ποια είναι
τα κριτήρια τελικά για το δικαίωμα ψήφου; Η σοφία του λαού; Η ωριμότητά του;
Για
να αποφευχθούν οι οποιεσδήποτε αντιρρήσεις το σύστημα εφηύρε δύο συμπληρωματικά
αξιώματα:
1. Όλοι μπορούν
να εκλεγούν και άρα τα πλέον ώριμα κομμάτια του πληθυσμού, μπορούν να
επηρεάσουν μεγαλύτερα κομμάτια του λαού, περισσότερο από όσο φαινομενικά τους
δίνει ως δυνατότητα η ψήφος τους.
Το
ερώτημα που τίθεται είναι το πως ακριβώς μπορεί να γίνει αυτό; Τα έξοδα για ένα
προεκλογικό αγώνα, είναι απίστευτα υψηλά και ακόμα και αν θεωρήσουμε ότι
κάποιος διαθέτει τους πόρους, πως θα επηρεάσει τις μάζες χωρίς τη βοήθεια των
Μ.Μ.Ε. Πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να γίνουν κάποιες ad hoc
υποχωρήσεις και συμβιβασμοί, πριν τη χρήση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι.
2. Υπάρχει μία
εν τω βάθει σοφία στο λαό. Η λεγόμενη θυμοσοφία, πείρα, λαϊκή τέχνη, λαϊκή
γνώση.
Εδώ
πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους μύθους, που το σύστημα καλλιεργεί
εντέχνως. Ξαφνικά μαθαίνουμε ότι το θέατρο σκιών και ο Καραγκιόζης, εκφράζει
μία καταπληκτική σοφία, που εκπλήσσει τους διανοούμενους με την αμεσότητά του.
Το γεγονός ότι η αμεσότητά του προέρχεται από μία καταπληκτική απλοϊκότητα,
προτυποποίηση ενός τελείως πεζού τρόπου ζωής (“να φάμε, να πιούμε και νηστικοί
να κοιμηθούμε”) και η πλήρης απαξίωση οποιασδήποτε πνευματικής αναζήτησης,
αποσιωπάται και μάλιστα πολλές φορές χρησιμοποιείται και ως σημείο υπεροχής.
Ας
συνοψίσουμε λίγο τα συμπεράσματα για να μην χαθούμε σε λαβύρινθους
συλλογιστικής.
Η
Δημοκρατία μας βασίζεται σε αξιώματα τα οποία δεν έχουν καμία λογική βάση.
Προβάλλει αξίες που χειραγωγούν και εμποδίζουν την συνειδητοποίηση των μαζών,
μέσα από την έντεχνη καλλιέργεια και αξιοποίηση του εφησυχασμού των μαζών σε
μία κατάσταση συνεχούς μακαριότητας.
Εκεί
που κολλάνε όλες οι αναλύσεις, είναι το σημείο της ανάλυσης του ποιο είναι
τελικά αυτό το σύστημα, ποια είναι η συνωμοσία.
Ας
ξεκαθαρίσουμε συνωμοσία δεν υπάρχει ούτε υπήρχε και ποτέ. Η ιστορία είναι μία
συνεχής διαμάχη μεταξύ μίας ελίτ που προσπαθεί να διατηρήσει τα προνόμιά της
και των μαζών που συνεχώς αφυπνίζονται. Μέσα στη διαμάχη υπάρχει η γέννα της
ιστορίας είτε ως κοινωνικά κινήματα (υλιστική θεωρία) είτε ως ξεχωριστών ατόμων
που αλλάζουν τις συνθήκες (ντετερμινιστική θεωρία).
Η
συγκεκριμένη μορφή Δημοκρατίας, είναι ένα μεγάλο επίτευγμα μίας άκρως
συνειδητοποιημένης ελίτ, που εκμεταλλεύεται τις καινούριες τεχνολογικές
εξελίξεις σε μία άκρως χειραγωγήσιμη και αμόρφωτη μάζα.
Το
πρόβλημα του συστήματος σήμερα είναι ότι η τεχνολογική εξέλιξη που ήρθε και
λέγεται ίντερνετ, διακυβεύει όλη τη δομή της διαμάχης και απειλεί ακριβώς τα
θεμέλια αυτών που ως τώρα τα θεωρούσαμε ως δεδομένα και κυρίως τον έλεγχο της πολιτισμικής εξουσίας.
Σ. Γ.
